بررسی فرآیندهای واژه سازی در معادل یابی واژگان علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی انگلیسی ـ فارسی

Authors

  • مهدی سمائی سازمان پژوهشگاه علوم و فناوریاطلاعات ایران (ایران داک)
Abstract:

فعّالیت اصلی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با پیشرفت و توسعة کشور در زمینه­های علمی همراه شده و بر این مبنا گروه­های واژه­گزینی به واژه­های علمی و تخصّصی پرداخته­اند. طبق مصوّبة سیصد و سی و یکم شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معادل­یابی عبارت است از برگزیدن یک واژه یا عبارت یا صورت اختصاری در مقابل لفظ بیگانه. در این مقاله، به واژه­های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی براساس رویکردهای صرفی و زبانشناختی و به منظور ارائة راهکارهای بهینه، جهت واژه­گزینی و واژه­سازی اصطلاحات پرداخته­ایم. این مقاله، از نظر هدف، از نوع پژوهش­های نظری است. روش تحقیق این مقاله به­صورت تحلیل محتوا می­باشد. اطّلاعات و مواد اوّلیة آن به روش اسنادی و سندکاوی کتابخانه­ای از کتب و منابع مرتبط گردآوری شده است که شامل کلّیة واژه­های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی دفتر اوّل تا سیزدهم (1395-1376) می­شود. در این پژوهش، از شیوة تجزیه و تحلیل کیفی استفاده­ شده ­است. نتایج برگرفته از این پژوهش نشان می­دهد فرهنگستان از تمام امکانات بالقوّه و بالفعل واژه­سازی در زبان فارسی بهره ­نبرده ­است و اینکه واژه­سازی بر اساس صرف اشتقاقی، بیش از همه چارة کمبود واژگانی فارسی می­باشد. بر اساس یافته­های تحقیق از 42800 واژة مصوّب با حذف مشترکات، حدود 188 واژه سرواژه، حدود 7 واژه ادغام، حدود 2663 واژه­های قرضی، حدود 47 واژه مضاعف­سازی و حدود 6700 واژه از راه­های اصلی واژه­سازی و بقیه ترجمة قرضی هستند و فرهنگستان زبان و ادب فارسی از قیاس و نوآوری برای ساخت واژگان استفاده نکرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برخی واژگان نظامی انگلیسی متداول در ارتش ج.ا.ا و سایر نیروهای مسلح و معادل واژه فارسی جایگزین آنها ـ در دفتر اول ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی

تعداد 65 واژه که به شرح زیر در نشست جلسات واژه‌گزینی ستاد کل ن.م مطرح و در فرهنگستان زبان و ادب فارسی مورد بحث و بررسی واقع و در فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان ـ دفتر اول ـ ثبت و منتشر گردیده است. امید است با بکارگیری معادلهای مصوب واژه‌ها، در اسناد، مدارک، مکاتبات، متون تألیفی و ترجمه‌ای مورد توجه اساتید و دانشجویان و سایر علاقه‌مندان قرارگرفته و گروه واژه‌گزینی و فرهنگستان را در ادامه تلاش خود...

full text

بررسی واژه های عمومی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

با گذشت نزدیک به هفت دهه از تأسیس نخستین فرهنگستان در ایران، تاکنون بررسی جامعی درباره واژه های مصوب فرهنگستان های متولی امر واژه گزینی در گذشته و حال صورت نگرفته و لذا هنوز بسیاری از مسائل نظری و مشکلات عملی این کار به درستی طرح نگردیده است. هدف این تحقیق نقد علمی اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و بررسی دقیق موانع پذیرش واژه های عمومی مصوب آن است. روش اتخاذ ش...

full text

بررسی جایگاه واژگان مصوبِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به عنوان مرجعی ملی و معتبر در زمینه معادل­یابیِ واژگان بیگانه، ضمن انتشار فهرستی از واژگان مصوب فرهنگستان، به منظور رفع تشتّت و ایجاد هماهنگى در فعالیت‌هاى مراکز فرهنگى و پژوهشى در حوزۀ زبان و ادب فارسى، کلیه سازمان­های دولتی را به پیروی و استفاده از واژگان یادشده فراخوانده است. در این بین، نقش کتابخانه ملی، نَه صرفاً به عنوان کتابخانه مادر، که به دلیل نقشی که در تدوین و...

full text

بررسی واژه های عمومی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

با گذشت نزدیک به هفت دهه از تأسیس نخستین فرهنگستان در ایران، تاکنون بررسی جامعی درباره واژه های مصوب فرهنگستان های متولی امر واژه گزینی در گذشته و حال صورت نگرفته و لذا هنوز بسیاری از مسائل نظری و مشکلات عملی این کار به درستی طرح نگردیده است. هدف این تحقیق نقد علمی اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و بررسی دقیق موانع پذیرش واژه های عمومی مصوب آن است. روش اتخاذ ش...

full text

بررسی مقابله ای فرآیندهای واژه سازی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی

تعداد واژگان و لغات روزافزون واردشده در زبان فارسی و فعالیت های فرهنگستان سوم زبان و ادبیات فارسی ایجاب می کند که زبان فارسی در مقام زبان ثانویه در مورد فرآیندهای واژه سازی به تکامل برسد. در این تحقیق سعی شده است روش های اصلی فرآیندهای تولید واژگان فارسی و انگلیسی با رویکرد تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور دو هزار واژه از رشته های علوم انسانی ،علوم پایه، هنر و مهندسی از زبان انگلیسی و مع...

فرهنگ ریشه‌شناختی فارسی، محمد حسن‌دوست، 1393 تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورۀ پنج جلدی

جلد نخست این مجموعه در سال 1383 زیر همین نام به‌نظارت روانشاد دکتر سرکاراتی و با مقدمه‌ای از ایشان از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتشار یافته است؛ اما در مجموعۀ پنج جلدی کنونی ساختار جلد اول، شیوۀ کار و واژه‌ها، تغییر اساسی یافته و مقدمه‌ای در 165 صفحه، شامل تحولات تاریخی واج‌های فارسی (پیوست یکم در 61 صفحه)، و سپس پیوست دوم و فهرست سوم شامل جدول تطبیقی واج‌های زبان فرضی هندواروپایی و تحولا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 42

pages  31- 69

publication date 2019-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023